Şehrin Tarihi
Cumhuriyet Parkı’na doğru çıkarken, harika kokuları ve güleryüzlü işletmecilerine hayran olduğumuz bir dükkana konuk olduk. İşte çok özel tarihi ile “Hikmet Kolonyaları’
Şehrimizde “Kolonyacı Hikmet” lâkabıyla tanınan Hikmet Kırlı, Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 1919’da Adana Dörtyol’da dünyaya gelmiş. Kendisi Kocaeli’nin ve ülkemizin hala hizmet vermeye devam eden en eski işletmelerinden Hikmet Kolonyaları’nın kurucusu.
Milli Mücadele döneminin çetin şartları dolayısıyla ve sonrasında bir muallim ve imam olarak görev yapan babasının çeşitli yerlerde görevlendirilmesi nedeniyle küçük yaşta ülkemizin birçok şehrinde bulunmuş; sonrasında askerlik çağına gelene kadar gençliğinin büyük bir kısmını Ankara Çubuk’ta geçirmiş Hikmet bey. İlköğretimini babasından aldıktan sonra yeni kurulan cumhuriyette ailesinin geçimine katkı sağlayacak çeşitli işlerle uğraşmış.
İstanbul Anadolu Kavağı’nda askerlik görevini yaptığı sırada babası vefat etmiş. Terhis olduktan sonra büyük saygı duyduğu ağabeyi Arif Kırlı’nın (bisikletçi Arif) yanına Kocaeli’ne gelmiş.
Kocaeli’de Başlayan Hikaye
Kocaeli’ne geldiği ilk zamanlarda (1940’ların başları) ağabeyiyle birlikte Değirmendere’den açılıp Ulaşlı’ya kadar kürek çekerek tuttukları balıkları satıp daha farklı işler yapma umuduyla kendisine ufak bir sermaye biriktirme şansı bulmuş.
Kendi ayakları üzerinde durma isteğini ağabeyi Arif beye belirttiğinde Arif bey kendisine bir el arabası yapmış. Bu el arabasıyla çorap, mendil ve benzeri tuhafiye ürünleri satttığı dönemde Hikmet Kırlı’nın dikkatini İzmit halkının kokuya olan ilgisi çekmiş. Bu ilgiye kendisi de sahip olan Hikmet Kırlı mal almak için gittiği İstanbul’da Sirkeci ve Tahtakale civarındaki esans tüccarlarından çeşitli kokular alıp; onlarla kokular hakkında sohbetler yapmış. Bu ilgi kısa bir süre içerisinde ömür boyu sürecek bir tutkuya dönüşmüş.
Kızı Emine hanımdan dinlemeye devam ediyoruz
‘Bu tutkuyu hayata geçirebilmek için Hikmet Kırlı, kısa bir süre sonra, tuhafiye ürünlerinin yanında kolonya ve esans satacağı bir dükkan açmaya karar verdi. Elbette bu kolay olmayacaktı. İşin bütün teknik ve inceliklerini kendi araştırmalarıyla öğrendi. Eczacılara ve İstanbul’daki tüccarlara giderek kolonya imalatında kullanılan araç gereç ve malzemeleri edinerek kendi kendine formüller yapmayı denedi. Çabalarının sonucunda deneme yanılma yoluyla herkesin kullanıp beğeneceği türde bir limon kolonyası formülü elde etti. İstiklal Caddesi’nde 1947 yılında kiraladığı dükkanda tuhafiye ürünlerinin yanında çeşitli kolonyaları ve esansları da satışa sundu.”
Hikmet bey bu dönemde kiraladığı dükkanın üst katındaki tek odalı bölümü ev olarak kullanıyordu. Eşi Firdevs hanımla 1952 yılında evlendiler. Aynı yerde on bir yıl daha yaşamaya devam ettiler. Üç kızlarından ikisi burada dünyaya geldi. Hikmet bey Firdevs hanımın fikir ve görüşlerine önem veriyordu. Yeni formüller geliştirirken mutlaka ona danışırdı.
Gizli Çiçek Kokusu
Günümüzde hala en çok satılan kolonyalar arasında yer alan Gizli Çiçek adlı çiçek ve baharat kokularından oluşan formülü 1953 yılında hazırladı. Kokunun çok beğenilmesi onu teşvik etti ve yeni formüller geliştirmeye yöneltti. İsim ve kokularıyla özgün nitelik taşıyan diğer başlıca kokulardan bazılarıda; Hatıralar, Kız Kalbi, Harem, İzmit Geceleri ve Peşimden Gel’dir.
Hikmet bey’in bir diğer merakı da cam şişeler üzerineydi. Satmak için temin ettiği, çoğunluğu yerli üretim olan cam şişe modellerinden birer örnek saklardı. Bu şekilde örneğine nadir rastlanacak büyük bir kolonya şişesi koleksiyonu meydana getirdi. Dükkana gelen çocuklara bugün antika olarak kabul edilen ufak cam şişelerde kolonya hediye ederdi. Buna dair bir hatıra her kuşaktan İzmitlinin hafızasında mevcuttur.
Güleryüzlü Esnaf Geleneği
Kolonyacı Hikmet’in dükkanı, açıldıktan kısa bir süre sonra İzmit halkının uğrak yerleri arasında yerini almıştı. Bunda verdiği kaliteli dürüst hizmetin yanında güleryüzü ve samimiyetinin de etkisi büyüktü.
Dükkanında her zaman bir yoğunluk olurdu. Özellikle bayram arifelerinde uzun kuyruklar meydana gelirdi. Bu durum onu, müşterilere daha hızlı hizmet vermek adına yeni bir çalışma yöntemi geliştirmeye sevk etti. Geleneksel el pompalı cam kolonya bidonlarından şişelere dolum yapmak çok zaman alıyordu. Kolonyanın üst kattan borular vasıtasıyla dükkandaki tezgaha inip musluktan aktığı, başka hiçbir yerde olmayan bir sistem geliştirdi. Kolonyaların çeşmeden akıp şişelere doldurulması müşterilerin ihtiyaçlarının hızlıca yerine getirilmesini sağladığı gibi her yaştan insanın, özellikle de çocukların çok ilgisini çekiyordu. Hikmet bey’in kendi çabasıyla kurduğu ve özgün yöntemlerle geliştirdiği dükkanı Hikmet Kolonyaları, bir İzmit markası haline gelmişti.
Kocaeli halkının gönlünde ve hafızasında Kolonyacı Hikmet lakabıyla önemli bir yer kazanmış olan Hikmet bey vefat ettiği 2010 yılına kadar dükkanının başındaydı. Altmış bir yıllık meslek hayatı boyunca cömert ve güleryüzlü esnaflık anlayışıyla sayısız müşteriye hizmet etti. Birçok tanınmış isim ve siyasetçi de dükkanın ziyaretçileri arasında yerini aldı. Bunlardan bazıları; İsmet İnönü, Süleyman Demirel, Tansu Çiller, Mustafa Kandıralı’dır.
Müşterilerinin bugün dahi hafızasına kazınmış olan güleryüzü, iyi ahlakı ve cömert yaklaşımında hoca olan babasının etkisi büyük olmuş. Erken denilebilecek bir yaşta kaybettiği babası Yunus Zühtü Hoca’dan ömrü boyunca büyük saygıyla bahsetmiş Hikmet bey. Yunus Zühtü Hoca çocukluğunda bir dönem Mustafa Kemal Atatürk ile sınıf arkadaşlığı yapmış bir isim. Cumhuriyetin ilanından bir süre sonra ise yolları tekrar kesişmiş Atatürk ile. Hacı Bayram Veli Camii’nde verdiği bir vaaz sırasında Atatürk’ün dikkatini çekmiş; kendisi tarafından huzuruna çağırılmış. Bu vesileyle uzun bir sohbet etme imkanı bulmuşlar ve Atatürk Yunus Zühtü Hoca’nın dini konulara yaklaşımını, dünya görüşünü çok takdir etmiş. Elbette bunlar, Hikmet bey’in iftiharla bahsettiği hatıralar arasında olmuş hep.
Günümüzde Hikmet Kolonyaları, Hikmet bey’in vefatından sonra çocukları ve torunları tarafından aynı anlayışla işletilmeye devam ediyor.. Hikmet bey’in üç kızı ve altı torunu var. Kızlarının adı sırasıyla Letafet, Melike, Emine; torunlarının adı da sırasıyla Merve, Yekta, Melis, Tuğba, Alkın ve Nejat. İçinde bulunduğumuz 2024 yılı itibariyle Hikmet Kolonyaları yetmiş yedinci yılını doldurdu. Kızlarından Emine ve Letafet hanım; torunlarından Merve hanım ve Nejat bey Hikmet Kolonyaları’nı işletmeye, aynı güleryüzlü hizmet anlayışıyla devam ediyorlar.
Ömerağa, Alemdar Cd., No34F İzmit/Kocaeli
Telefon 0262 321 47 33
@hikmetkolonyalari
