KOLESTEROL İYİ Mİ KÖTÜ MÜ?
Kolesterol denilince akla hemen kötü bir şey gelir fakat kolesterolün çeşidine ve vücuttaki miktarına göre bu durum değişir. İyi yönleri olsa da her şey gibi elbette kolesterolün de fazlası zarardır.
Kolesterol nedir?
Kolesterol başta karaciğer olmak üzere birçok dokuda üretilen bir yağ türüdür. Vücutta üretildiği gibi dışarıdan besinlerle de vücudumuza alabiliriz. Fakat sadece %20’si dışarıdan alınır. Kolesterolün %80’ini vücut kendisi üretir.
Kolesterolün Vücutta Görevleri Nedir?
Kolesterol hücrelerin yapısında bulunur ve beyinde sinir sisteminin uyarılmasını sağlar. Kolesterol varlığında testosteron, östrojen, progesteron ve kortizon gibi hormonlar sentez edilir. D vitamini üretiminde ve safra asidinin oluşumunda kolesterole ihtiyaç duyulur.
Kolesterol karaciğerden hücrelere ve hücrelerden tekrar karaciğere kan yoluyla lipoprotein denen taşıyıcılar tarafından taşınır.
Bunlar iki çeşittir; Kötü kolesterol olarak bilinen LDL-Kolesterol ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL- Kolesterol.
LDL Kolesterol Nedir?
Kötü kolesterol olarak da bilinir. LDL kolesterol karaciğerden kolesterolü alır ve diğer hücrelere taşır. Eğer taşınan miktar ihtiyaçtan fazla ise damar duvarlarında birikir ve damarın sertleşmesine sebep olur. Bu durum kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiler.
HDL Kolesterol Nedir?
HDL kolesterol ise iyi kolesterol olarak bilinir. Kanda dolaşan kolesterolü toplayıp, vücuttan atılmasını sağlamak üzere karaciğere getirir. Yani dokularda kolesterol birikmesini önler.
Kolesterol Yüksekliğinde Neler Yapılmalı?
Doymuş yağ tüketimini azaltın
Diyetteki doymuş yağlar kan kolesterol düzeyini arttırır. Doymuş yağlar en fazla hayvansal yağlarda bulunur.
Koyun eti, sığır eti, sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş etler, yağlı sütten yapılmış süt ürünleri, sert margarinler doymuş yağların en çok bulunduğu besinlerdir. Bu sebeple tüketimlerine çok dikkat edilmelidir.
Fazla şeker tüketiminden kaçının
Fazla miktardaki şeker vücutta yağ olarak depolanır. Bu nedenle kolesterol yüksekliğinde şekerden kaçınmanız gerekir
Lif tüketimini arttırın
Beyaz ekmek yerine tam buğday, çavdar, kepekli gibi ekmek çeşitlerini tercih ederek, sebze meyve tüketimini arttırarak, haftada 2 kez kurubaklagil tüketerek, meyve suyu yerine meyvenin kendisini tüketerek, kabuklu tüketilebilen meyveleri iyice yıkadıktan sonra kabuklu bir şekilde tüketerek lif tüketimini arttırabilirsiniz.
Balık tüketimine önem verin
Balık, içerisinde omega-3 yağ asitleri bulundurur. Omega-3 ise kolesterolün düşürülmesine yardımcı bir yağ asididir. Haftada 2 kez balık tüketmeye çalışın.
Fiziksel aktiviteyi arttırın
Düzenli yapılan fiziksel aktivite yüksek kolesterol seviyeni azaltıp iyi kolesterol seviyenin artmasına yardımcı olacaktır.
Amerikan Kalp Derneği, 18–65 yaş arasındaki sağlıklı yetişkinlerin, hafta içi beş gün 30 dakikalık orta yoğunlukta fiziksel aktivite yapmalarını öneriyor.
Fazla kilodan kaçının
Obezite, kan yağlarının yüksekliğine sebep olabilir. Bu nedenle diyetisyeninizin kontrolünde fazla kilolardan kurtulmak kalp sağlığınızın da gelişmesine yardımcı olacaktır.
Kolesterolü Yükselten Besinler
• Tereyağı, margarin, kuyruk yağı, iç yağı
• Tam yağlı süt, peynir, yoğurt, krema,
süt tozu
• Yağda kızartılmış et, tavuk, balık
ve fast-food ürünleri
• Hazır salata sosları ve mayonez
• Sosis, salam,s sucuk gibi şarküteri
ürünleri
• Poğaça, börek, kek gibi besinler
Kolesterolü Düşüren Besinler
• Elma, armut, gibi lif içeriği yüksek
olan meyve çeşitleri
• Tam buğday unundan yapılan ekmek, makarna gibi tahıl ürünleri, yulaf ezmesi
• Ceviz
• Balık
• Sarımsak
• Keten tohumu
• Soya içeren süt veya peynir ürünleri
• Nohut, kuru fasulye, kırmızı veya
yeşil mercimek gibi bakliyat çeşitleri .
- Dyt.serayyilmaz
